प्रा. डॉ. भालचंद्र
काकडे यांच्याविषयीची ही बातमी वाचून ऊर अभिमानानं भरून आला... हा खरं तर आमचा सहपाठी...
भालू... भाल्या... त्याच्याविषयी बातमी ही खूपच उशीरा छापून आली... मुळात भालूची
वाटचाल, त्याची कारकीर्द, त्याचं लख्ख यश हा केवळ बातमीचा नव्हे, तर सविस्तर लेखाचाच
विषय... आणि बातमी छापून येण्याचा सोस त्याला नाही, हेही चांगलंच आहे. नाही तर,
आमच्यासारखे एवढं-तेवढंही छापणारे, लिहीणारे यारदोस्त असूनही त्यानं इमानेइतबारे
त्याचं काम करीत राहावं; कामयाबी, प्रसिद्धी झक मार
के पिछे दौडते आएगी... हीच आमची त्याच्याविषयीची भावना आहे. आणि मीडियाचा सोस
लागल्यानंतर भल्याभल्यांची काय अवस्था होते, हेही मीडियाकर्मी म्हणून ठाऊक
असल्यानं त्याचं तसं राहणंच अधिक चांगलं वाटतं आम्हाला.. आणि ते त्याच्या
स्वभावाला साजेसंही आहे... पण, आता आमच्या नंदिनीनं लिहीलंय, तर म्हटलं आपणही या
निमित्तानं थोडं मन मोकळं करून घेऊ...
तर, आमचा भालू...
रिअल जेम... रिअल ब्रिलियंट... असे जगाच्या पाठीवर काही मोजके लोक असतील, तर
त्यांच्यापैकी एक म्हणावा असा... भालूनं हा ब्रिलियन्स अत्यंत प्रयत्नपूर्वक, साधला
आहे... घरची परिस्थिती मध्यमवर्गीय... मात्र काम कराल तर खाल, या पद्धतीची! त्याच्या वडिलांचं म्हणजे माझे “आदरणीय पॉष ऐश्य श्रीमान लाडके
काकडे काका” यांचं टेलरिंगचं दुकान
हे आम्हा मित्रांचं एकत्र जमण्याचं, भेटण्याचं हक्काचं ठिकाण.. अगदी आजही त्याला
अपवाद नाही... भालू त्या दुकानात कटिंगपासून, शिलाईपर्यंत काही ना काही करत
असायचाच... एकीकडं शिलाई मशीनवर पाय मारणं सुरू असतानाच दुसरीकडं हातातल्या
नोट्सची, पुस्तकाची पानं नजर मारत मारत पालटली जात असत... जे पान पालटून त्याला समजत
होतं, साधत होतं, ते रट्टा मारमारुनही आम्हाला झेपत नसे, याचा हेवा मला आजही वाटतो...
भाल्याचं केमिस्ट्रीवर नितांत प्रेम...
केमिस्ट्रीच कशाला?
सगळ्याच विषयांवर... आमचंही होतं,
पण त्याच्यापेक्षा कमीच भरायचं... म्हणून तर बी.एस्सी.च्या तिन्ही वर्षी हा
कॉलेजात पहिलाच असायचा... शिवाजी विद्यापीठात एम.एस्सी. फिजिकल केमिस्ट्रीला त्यानं
प्रवेश घेतला. आम्ही हॉस्टेलला राहून जी टक्केवारी मिळवू शकलो नाही, त्यापेक्षा
किती तरी अधिक त्यानं निपाणीहून दररोज येऊन-जाऊन मिळविली. पुढं त्याची एनसीएलला
रिसर्च फेलो म्हणून निवड होणं, हा त्याच्या आयुष्यातला एक महत्त्वाचा टर्निंग
पॉईंट होता... त्याच्यातील संशोधकाला पैलू पाडण्याचं काम एनसीएलनं केलं. तिथूनच तो
पीएचडी झाला... एनसीएलमध्ये त्याला खास रिसर्च करताना पाहण्यासाठी मी गेलो होतो...
एखादा प्रयोग लावला असेल तर त्यासाठी तीन-तीन चार चार दिवस रुमकडंही न फिरकणारा
भालू आम्ही पाहिला. त्याच्या कष्टाला फळ आलं नसतं तरच नवल. त्याला पुन्हा जपानच्या
टोकियो इन्स्टिट्यूटची फेलोशीप मिळाली... भाल्याच्या जागतिकीकरणाचं हे पहिलं
पाऊल... त्यानं जपानमधूनच अनेक देशांना संशोधनासाठी आणि शोधनिबंध वाचण्यासाठी भेटी
दिल्या... जागतिक स्तरावरील एक महत्त्वाचा रसायनशास्त्रज्ञ म्हणून त्याचं नाव घेतलं
जातं... आमच्या वहिनीही त्याच तोडीच्या शास्त्रज्ञ आहेत, हेही नमूद करावं लागेल...
त्याही एका स्वतंत्र लेखाचा विषय आहेत... माणसानं आभाळाएवढं यश मिळवूनही जमिनीशी
नातं कसं जोडून राहावं, याचं हे जोडपं मोठं उदाहरण आहे... परदेशातील अनेक संशोधन
संस्थांच्या ऑफर्स येऊनही काही वैयक्तिक कारणांनी हे दोघं जेव्हा भारतात परतले,
तेव्हा नोकरीसाठी इथल्या आवश्यक पात्रतेपेक्षा ते किती तरी अधिक पात्रता धारण करतात,
म्हणून त्यांना अनेक संस्थांनी नम्रतापूर्वक नकार दिला... अखेरीस चेन्नईच्या एसआरएम
इन्स्टिट्यूटमध्ये प्राध्यापक व संशोधक म्हणून तो रुजू झाला. त्याच्या संशोधनाची
कमान सातत्यानं उंचावतच आहे. मटेरिअल्स इलेक्ट्रोकेमिस्ट्री, फ्युअल सेल
कॅटॅलिसिस, कार्बन नॅनोमटेरिअल्स आणि त्यांचे नॅनो कॉम्पोझिट्स, सुपरकपॅसिटर व
स्टोअरेज, कॉम्पोझिट पॉलिइलेक्ट्रोलाइट मेम्ब्रेन्स हे त्याच्या संशोधनाचे ठळक
विषय आहेत. आजवर त्याचे व्यक्तीगत सायटेशन्स १८१३, एच इंडेक्स २२ तर आय-टेन
इंडेक्स ४१ इतका आहे. इंटरनॅशनल पेटंट्सची तर बातमी सोबत आहेच. संशोधनाच्या
क्षेत्रातील जाणकारांना यावरुन त्याच्यातील क्षमतांची जाणीव होऊ शकेल. ही तर
सुरवात आहे, पुढचा प्रचंड पल्ला बाकी आहे आणि त्या प्रवासात आमचा हा दोस्त देशाचे
नाव दिगंतात उंचावल्याशिवाय राहणार नाही, याची खात्री आहे.
भालू, मित्रा तुझा सदैव अभिमान
आहेच; आज फक्त एक्स्प्रेस
करतोय इतकंच!
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा